Według części naukowców Sun Tzu - jak jest nazywany - nie istniał, a „Sztuka wojenna” to dzieło anonimowych autorów. Przez długi czas uważano również, że praca napisana została później - przynajmniej w V wieku. W 1972 roku w prowincji Szantung odnaleziono teksty wyryte w bambusie, datowane na II wiek p.n.e. Obaliły one podejrzenia, że słynna książka powstała znacznie później.

#2.

Urodził się prawdopodobnie w 544 r. p.n.e. jako Sun Wu. Jednak ze względu na ogromne dokonania, zyskał przydomek Mistrz Sun - Sun Zi. Chiński historyk Sim Qian twierdzi, że Sun Tzu służył jako generał króla Helü w królestwie Wu, za czasów Konfucjusza. Czy tak było naprawdę? Nie ma pewności - niektóre fragmenty „Sztuki wojennej” zdają się temu przeczyć, jednak przyczyna niezgodności może leżeć zupełnie gdzie indziej.

#3.

Czy Sun Tzu zdawał sobie sprawę z doniosłości tworzonego przez niego działa? Tak. Pytany przez króla, czy „Sztuka wojenna” może być używana przez każdego, odpowiadał twierdząco. I dzisiaj stanowi obszerne źródło wiedzy we wszystkich dziedzinach wymagających opracowania strategii - chociażby przy prowadzeniu przedsiębiorstwa. Zawarte w książce wskazówki są aktualne nadal, po upływie 2 tys. lat, choć oczywiście trudno byłoby oczekiwać wytycznych podanych wprost.

#4.

Wątpliwości dotyczące istnienia Sun Tzu pojawiły się już około XII wieku, kiedy zorientowano się, że nie wymienia go Zuozhuan, uważane za jedno z najważniejszych dzieł poświęconych historii epoki Wiosen i Jesieni (770-481 r. p.n.e.). Kronika ze szczegółami opisuje czasy upadku dynastii Zhou, wiele miejsca poświęcając co ważniejszym postaciom. Brak wśród nich Sun Tzu skłonił wielu do myślenia.

#5.

Wśród zwolenników „Sztuki wojennej” znajduje się wiele słynnych, historycznych postaci. Pod wrażeniem mądrości Sun Tzu miał być m.in. Napoleon Bonaparte. Książkę cenił też Ho Chi Minh, który zażądał przełożenia jej na wietnamski. Wspominał ją również Mao Zedong, zawdzięczając jej część swoich zwycięstw. Także podczas wojny w zatoce z chińskich mądrości korzystali amerykańscy generałowie.

#6.

Skąd u Sun Tzu tak wielka znajomość strategii? Historycy dopatrują się tu zasług jego dziadka, który - jako generał - był znawcą wojennych realiów. Mówi się, że już za młodu Sun Tzu chłonął wiedzę, wychowując się w typowo wojskowej rodzinie. Od początku przygotowywany był do roli doradcy na królewskim dworze, jednak - jak się później okazało - przerósł najśmielsze oczekiwania.

#7.

„Sztuka wojenna” jest z pewnością najsłynniejszą książką poświęconą realiom prowadzenia wojny. Wcześniej istniała „Polityka wojny” oraz „Dzienniki wojenne”, które Sun Tzu czytywał w młodości. Co dokładnie zawierały oba opracowania - nie wiadomo. Podejrzewa się, że opisywały spojrzenie króla Huanga i innych starożytnych władców na tajniki wojny. Ponieważ jednak żadna z tych książek nie zachowała się do naszych czasów, to wszystko jedynie domniemywania.

Źródła: 1, 2, 3